Baharatlar: Lezzetin Gizli Kahramanları

Küçücük bir tohum, tadı damaktan gitmeyecek bir lezzet yaratır. Bir tutamı sizi müptelası edecek bir koku yayar. Güzel tariflerinizin gizli kahramanlarıdır baharatlar. Bir tutam tuz, biraz kişniş, bir iki defneyaprağı, biraz zencefil, hindistancevizi, hardal… Bir bakarsınız ki yaptığınız yemeklere herkes hayran kalır. İşte bu lezzetin arkasındaki mucize, şifa dolu baharatlardır.

Baharatlar sadece lezzet arttırıcı değil aynı zamanda her biri bizim için bir şifa kaynağıdır. Tıbbın gelişmediği dönemlerde ilaç olarak kullanılan baharatlar bugün de aynı işlevi görüyorlar. Yeter ki, hangi baharatın neye iyi geldiğini, hangi yemeklerle kullanıldığını bilelim. Bu konuda bilinçli olursak, hem yemeklerimize extra lezzet katmış olur, hem de koruyucu hekimliğimizi kendimiz yapmış oluruz.

Baharatlar yedi grup altında toplanıyor;

1.Köklerinden Faydalanılanlar: Karaturp, kırmızıturp gibi.
2.Gövdelerinden Faydalanılanlar: Zencefil, tarçın gibi.
3.Yapraklarından Faydalanılanlar: Nane, kekik, maydanoz, defne gibi.
4.Soğan Yapısında Olanlar: Mutfak soğanı, sarımsak gibi.
5.Çiçeklerinden Faydalanılanlar: Karanfil gibi.
6.Meyvelerinden Faydalanılanlar: Kimyon, anason, karabiber, kırmızıbiber, vanilya gibi.
7.Tohumlarından Faydalanılanlar: Hardal, küçük hindistancevizi gibi.

Anason:

Zeytinyağı, hardal, sirke ile yapılan soslarda, yeşil salatalarda, buğulamalarda, haşlamalarda, havuç yemeklerinde, kremalarda, baharatlı ekmeklerde, kuru pasta, tuzlu kraker ve bisküvilerde kullanılır. Anason tıpta midevi, bağırsak gazlarını önleyici, hazmı kolaylaştırıcı ve göğüs yumuşatıcı olarak kullanılır. Ayrıca nefes darlığı, öksürük ve kalp çarpıntısı rahatsızlıklarında da etkilidir.

Biberiye:

Balık buğulama, soslu tavuk, et yemekleri, haşlama et ve sebzelerde bir tutam biberiye yemekle beraber pişirilip sonra çıkarılır. Ayrıca mantar sote yapılırken aynı yöntemle pişirilir. Patates, omlet, çorba, sos, salata, kabak ve domatesli yemeklerde kullanılır. Hazmı kolaylaştırır, baş ağrısına iyi gelir, romatizmalarda biberiye yağı haricen kullanılabilir, içindeki carnosal maddesi nedeniyle kanser savaşçısıdır, kan şekerini dengeler ve kanı sulandırır, içindeki oleanolic asit hamilelerde düşük riskini arttıracağından hamilelerin kullanmaması önerilir.

Çörekotu:

Her türlü ekmek, pide, sandviç, kek, kuru pasta, kurabiyelerin üzerine konularak kullanılır. Tohumları gaz söktürücü, uyarıcı ve idrar söktürücü olarak kullanılır. Güzel kokusu sebebiyle müshil ilaçlarının içine ilave edilen iyi bir lezzet ve koku değiştiricidir.

Defne yaprağı:

Balık çorbası, et suyu ve şehriyeli çorbalarda, barbekü, spagetti, ve domates soslarının hazırlanmasında, buğulamalarda, her türlü et ve sebze yemeklerinde kullanılır. Bazı likörlerin içine de girer. Meyveleri mide ve sinir ağrılarına karşı kullanılır. Meyve yapraklarından elde edilen yağ, cildi tahriş edici merhemlerin içine konur. Aynı amaçla veteriner hekimlikte, bundan başka sabun ve şampuanlara koku vermek için de kullanılır.

Fesleğen:

Her türlü soslu sebze, et ve balık yemeklerinde, çorbalarda, salatalarda, çeşitli çerezlerde ve omletlerde kullanılır. Fesleğen sindirim sistemi ve sinir sistemi ile ilgili problemlerde oldukça etkilidir. Mide bulantısını yatıştırır ve bağırsak parazitleriyle savaşır. Yatıştırıcı etkisi sayesinde, sinirlilik, depresyon, gerginlik ve uykusuzluğa iyi gelir. Anne sütünü arttırır. Antibakteriyeldir. Böcek ve sinek ısırmalarında ısırılan bölgeye direk uygulandığında kaşıntıyı keser.

Hardal:

Turpgillerden bir bitkidir. Bu bitkinin sert ve yakıcı bir madde taşıyan tohumu un haline getirilir ve sirkeyle karıştırılarak macun kıvamında bir karışım yapılır. Izgara etlerin yanında ve bazı soslarda kullanılır. Hardal tohumu 1.2.1990 tarihinde Almanya’da modern bitkisel ilaç olarak kabul edilmiştir. Tohumun kendisi doğal bileşiminde kullanılmalı ve başka maddelerle birlikte kullanılmamalıdır. Kan akışını hızlandırır, iltihaplanmaları önler, sargı ve yakı olarak da kullanılır; özellikle solunum yolu rahatsızlıklarında, yumuşak doku romatizmalarında. Hardal bitkisi böbrek hastaları ve 5 yaşının altındaki çocuklarda kullanılmamalıdır.

Hindistan Cevizi:

Patates ve sebze pürelerinde ya toz halinde ya da rendelenmiş halde kullanabilir. Ayrıca beşamel soslarda, bazı hamur işlerinde keşkül, puding, revani, güllaç şekerpare ile suflelerde serpilerek kullanılır. Sindirim kolaylaştırıcı ve gaz söktürücü etkisi vardır.

Karabiber:

Bütün mutfaklarda bulunur. Sebze, tavuk, balık çorbalarında, et soslarında (barbekü), çiğ köfte, kısır, et ve sebzeli yemeklerde, her türlü soslu et yemeklerinde, zeytinyağlı ve etli dolmalarda kullanılır. Hazmı kolaylaştırır, idrar ve gaz söktürücüdür, mide ve bağırsaklardaki mikropları öldürür, boğaz enfeksiyonlarında limonla birlikte çayı yapıldığında enfeksiyonun yayılmasını engeller.

Karanfil:

Haşlama ve deniz mahsullerinin buğulamalarında, dana, sığır etlerinin kızartmalarında, çeşitli tatlılarda kullanılır. Tıpta, diş hekimliğinde ağrı kesici ve antiseptik olarak kullanılır. Gaz söktürücü bir etkisi de vardır. Diş macunlarının yapımında kullanılır. Pasta ve şekercilikte, parfümeride ve sabun sanayisinde kullanılır.

Kekik:

Bütün ızgara etlerde, hamur işlerinde ve pizzalarda kullanılır. spagetti soslarında, mantar yemeklerinde, domates salatalarında ve de domates, biber, kabak, patlıcan dolmalarının içine bir miktar konulabilir. Kekik, çay halinde mide ağrılarına karşı, dolaşım sistemini uyarıcısı ve idrar söktürücü olarak kullanılır.

Köri:

Hindistan kökenli olup 13 baharatın karışımından elde edilir. Körinin içinde olan baharatlar arasında zencefil, zerdeçal, kimyon, karanfil, kişniş, demirhindi gibi baharatlar bulunur. Koyun, kuzu, tavuk ve av etleri ile yapılan yemeklerle beraber özellikle makarna ve pilavda (pişerken veya piştikten sonra) kullanılır. Doyurucudur, sindirimi kolaylaştırır, kanser savaşçısıdır.

Safran:

Özellikle pilav, zerde, balık çorbaları, rizotto gibi yemeklerde kullanılır. İşkembe çorbası, hamur işlerine, hint soslarına, kuzu etine eklenir. İçerdiği antioksidanlar sayesinde bağışıklık sistemini güçlendirir, crocin, safranol ve picrocrocin maddeleri sayesinde kanser hücrelerinin büyümesini engeller, kolesterolü düşürür, göz rahatsızlıklarına iyi gelir. Hamilelerde düşük riski oluşturabilir.

Tarçın:

Genellikle sütlü tatlılarda, salep, boza, pastalarda, kreplerde, meyve kompostosunda, keklerde, elma turtasında ve dondurmalarda kullanılır. Çubuk halindeki tarçın ıhlamur ve karanfille kaynatılarak sıcak bir kış içeceği olarak içilir. Kan şekerini dengeler, bol miktarda antioksidan içerir, kolesterolü dengeler, içerdiği uçucu yağlar sayesinde vücutta birçok bakteri üreyemez yani anti-mikrobiyel özelliğe sahiptir.

Zencefil:

Mantar soslarında, buğulama balıkta tuz yerine bir miktar atılabilir. Ayrıca unlu, yumurtalı beyaz soslarda bir çay kaşığının yarısı ilave edilir. Özel bir tadı vardır. Bazı etli dolmalara konulur, ızgara etlere pişmeden önce serpilir. Tatlılara ve bazı kuru pastalara, kurabiyelere konulur. Salep piştikten sonra tarçın ile beraber üzerine dökülür. Özellikle kuru fasulyede hazmı kolaylaştırmak için kullanılır. Ihlamurla karıştırıldığında soğuk algınlığının ve öksürüğün en iyi ilacıdır. Zencefil yağının hazmı kolaylaştırıcı tesiri vardır. Ayrıca yatıştırıcı ve gaz söktürücü etkiye sahiptir.

Zerdeçal:

Pirinç pilavı, her türlü makarna ve hamur işlerinde, balık çorbalarında, mayonezlerde kullanılır. Ayrıca çiğ olarak rendelenmiş ve beşamel sos ilave edilmiş kereviz salatalarının içine ilave edilebilir. Kanser savaşçısıdır. Her gün 1 çay kaşığı tüketildiğinde kanserden korunmamız mümkün olabilir.

Konu Resmi İçin Teşekkür (Thanks For The Image): atul prajapati on Pixabay